Dört yıl önce bir kara büyü ayini için öldürüldüğünden şüphe edilen 11 yaşındaki erkek çocuğunun annesi, hala kimsenin adalet önüne çıkarılmamış olmasının kendisini yıktığını söylüyor.
BBC Africa Eye'a konuşan Sallay Kalokoh, oğlu Papayo'nun cesedinin bazı yerleri, yaşamsal organları, gözleri ve bir kolu kayıp bir şekilde bulunmasını anlatırken "Bugün acı içindeyim. Çocuğumu öldürdüler ve şimdi sadece sessizlik var" diyor.
Papayo, pazara balık satmaya gitmişti ama asla geri dönmedi.
Ailesi iki hafta boyunca aradı ve en sonunda bazı parçaları kayıp cesedini bir kuyunun dibinde buldular.
Kalokoh "Çocuklarımıza hep dikkatli olmalarını söylüyoruz. Satışa giderseniz, 'kuytu köşeye gitmeyin ve yabancılardan hediye kabul etmeyin' diyoruz. Bu ülkede sık sık yaşanıyor" diyor.
Sierra Leone'nin orta kesimlerindeki memleketim Makani'de yaşanan bu cinayet beni çok etkilemişti. Çünkü "juju" diye de bilinen kara büyü bağlantılı cinayet haberleri sık sık duyuyoruz ve bunlar hiç yetkili makamlarca düzgün bir şekilde takip edilmiyor, soruşturulmuyor.
Papayo'nun vakasında, polis bunun bir "ayin cinayeti" olduğunu bile teyit etmedi.
Bu tür cinayetlerde kurbanlar organları ve uzuvlarının yasadışı juju büyücülerinin sözde büyü ayinlerinde kullanması için öldürülüyor.
İnsan uzuvlarının bu tür büyüleri daha güçlü kıldığına inanan ve bunun için büyük paralar ödeyen müşterilerine refah ve güç gibi şeyler vaat ediyorlar.
Papayo'nun annesi Sally Kalokoh, oğlunun katillerinin bulunmasını istiyor
Fakat yetkili makamların kaynakları oldukça kıt. 8,9 milyon nüfuslu ülkede sadece bir patolog var. Bu nedenle sorumluların takip edilmesi için gereken kanıtları toplamak neredeyse imkansız hale geliyor.
Sierra Leone'de polis yetkililerinde bile büyüye inanç o kadar güçlü ki, vakaları kurcalamaktan korkuyorlar ve cinayetlerin çoğu çözülemiyor.
Fakat, arkasında bir trajedi bırakan bu yeraltı organ ve uzuv ticareti hakkında daha çok şey bulmak istiyordum.
BBC Africa Eye ekibimiz juju büyücüsü olduklarını iddia eden ve ayinler için uzuv bulabileceklerini söyleyen iki kişiyi bulmayı başardı.
Her ikisi de daha büyük bir şebekenin parçası olduğunu söyledi ve biri de Batı Afrika genelinde müşterilerinin olmasıyla övündü. BBC bu iddiaları bağımsız kaynaklardan doğrulatamadı.
Bir ekip üyemiz, insan kurban ederek güç sahibi olmak isteyen Osman adlı bir politikacı kılığına girdi.
İlk olarak, gizli tapınağındaki juju büyücüsüyle buluşmak için ülkenin kuzeyinde, Gine sınırındaki Kambia bölgesine gittik.
Burası, juju büyücüsünün müşterileriyle görüştüğü, sık ormanların içindeki bir yer.
Kendisine Kanu adını veren juju büyücüsü, kimliğini gizlemek için kırmızı bir tören maskesi taktı ve siyasi bağlantılarıyla övünmeye başladı.
"Gine, Senegal ve Hijerya'da büyük siyasi isimlerle çalışıyordum. Kendi ekibimiz var. Bazen, seçim dönemlerinde, geceleri buraları insanlarla dolu oluyor" diyor.
Seçim dönemlerinde, artan kaçırılma riski nedeniyle anne ve babalara çocuklarına özellikle iyi bakmaları uyarısında bulunuluyor.
İkinci ziyaretimizde Kanu'nun güveni artıyor ve Osman'a yaptığı işin kanıtı olduğunu söylediği şeyi, bir insan kafatası gösteriyor.
"Bunu görüyor musun? Bu birine ait. Onlar için kuruttum. Bir kadın kafatası. Bugün, yarın, ilgili kişinin almasını bekliyorum" diyor.
Aynı zamanda tapınağının arkasındaki alanı işaret ediyor ve ve "İnsan uzuvlarını buraya asıyoruz. Burada kesiyoruz ve kan buradan gidiyor. Büyük şefler bile, güç istediklerinde buraya geliyorlar. Onlara istedikleri şeyi veriyorum" diyor.
Osman, bir ayinde kullanmak üzere kadın uzuvlarına ihtiyacı olduğunu söylediğinde, Kanu hemen fiyat veriyor. "Bir kadının fiyatı 70 milyon leone (3 bin ABD Doları)" diyor.
Sierra Leone, dünyanın en yoksul ülkelerinden biri ve 11 yıl süren acımasız bir iç savaşın yaralarını sarmaya çalışıyor
Kimseyi riske atmamak kaygısıyla, Kanu ile bir daha buluşmadık. Bir dolandırıcı da olabilirdi ama yine de kanıtlarımızı soruşturulması için polise sunduk.
Bu tür juju büyücüleri bazen kendilerini otacı diye sunuyor. Bu şifacılar sık görülen hastalıkları tedavi etmek için yerel bitkilerden ilaçlar hazırlıyor.
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, 1990'lı yıllarda acımasız bir iç savaş yaşayan ve 10 yıl önceki Ebola salgınının ortasında kalan ülkede, 2022 yılında 1000 dolayında kayıtlı doktor vardı. Tahminlere göre geleneksel şifacı sayısı da 45 bin civarındaydı.
Bu Batı Afrika ülkesindeki birçok kişi, tedavi için bu şifacılara başvuruyor. Bu kişiler aynı zamanda psikolojik sorunları da tedavi ettiklerini söylüyor ve hastalarını kendi tapınaklarına çağırıyor.
Sierra Leone Geleneksel Şifacılar Konseyi Başkanı Sheku Tarawallie, Kanu gibi juju büyücülerinin şifacıların adını kötüye çıkardığını savunuyor:
"İmajımızı düzeltmek için çok çalışıyoruz. Sıradan insanlar anlamıyor ve hepimizi kötü otacılar olarak tanıtıyorlar. Tek bir çürük elma tüm elmaları yok edebiliyor" diyor.
Tarawallie aslında, bir geleneksel tedavi kliniği açmak için hükümet ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışıyor.
Güç ve para arzusu olanların, sıklıkla ayin cinayetlerinin arkasındaki kişiler olduklarını söylüyor:
"Bir kişi lider olduğunda, insanların organlarını çıkartıyorlar. Bunu kurban vermek için kullanıyorlar. İnsanları yakıp, küllerini, yağlarını güç elde etmek için kullanıyorlar."
Sierra Leone Geleneksel Şifacılar Konseyi Başkanı Sheku Tarawallie, "kötü otacıların iyi olanların itibarını zedelediğini" söylüyor
Çoğu kişinin kendisini Müslüman ya da Hristiyan olarak tanımladığı Sierra Leone'deki ayin cinayetlerinin sayısı bilinmiyor.
Galler'deki Aberystwyth Üniversitesi'nden Emmanuel Sarpong Owusu "Çoğu Afrika ülkesinde, ayin cinayetleri, ayrıca ya da bir alt grup olarak kayıtlara geçirilmiyor" diyor.
Sarpong Owusu anlatıyor:
"Bazıları kaza, vahşi hayvanların saldırısı sonucu ölüm, intihar, doğal ölüm olarak yanlış sınıflandırılıyor veya yanlış bildiriliyor. Faillerin çoğu -muhtemelen %90'ı- yakalanmıyor."
Vücut parçaları sattığını iddia eden bir diğer kişiyi, başkent Freetown'ın uyuşturucu kullanımı ve diğer suçlarla meşhur Waterloo adlı bir banliyösünde bulduk.
Kendisine İdara adını veren adam, yine alıcı kılığına giren Osman'a, "Yalnız değilim, benim altında 250'ye yakın otacı çalışıyor" diyor:
"Çalışmadığımız hiçbir insan vücudu parçası yok. Belirli bir parça için çağrıda bulunduğumuzda, getiriyorlar."
İşbirlikçilerinden bazılarının insanları yakalamakta ne kadar iyi olduklarını anlatıyor ve Osman'ın ikinci ziyaretinde, içlerinden birinin her gece kurban aramak için dışarı çıkmaya hazır olduğunu söylediği bir sesli mesajı dinletiyor.
Polis şifacılarla çalışıyor
Osman, kendisine henüz harekete geçmemesini söyledi, ancak daha sonra İdara'dan ekibinin bir kurbanı tespit ettiğini iddia eden bir telefon aldığımızda, Emniyet Müdürü İbrahim Sama ile iletişime geçtik.
Bir baskın düzenlemeye karar verdi ancak memurlarının bunu, bu tür operasyonlarda polise sıklıkla yardımcı eden şifacı Tarawallie olmadan yapmayacaklarını söyledi.
Baskında görevli komiser yardımcısı Aliu Jallo, "Bir tapınağı işleten tehlikeli bir büyücünün olduğuna dair istihbarat aldığımızda, geleneksel şifacılarla birlikte çalışıyoruz" diyor.
Bazı memurların düzenbaz bitki satıcılarıyla mücadele konusunda batıl inançları olduğunu da vurguluyor.
Idara'nın çatıda elinde bıçakla saklanırken yakalanması sonrası Tarawallie, delil için evi aramaya başladı ve insan kemikleri, insan saçı ve mezarlıklardan gelmiş gibi görünen toprak yığınları olduğunu söyledi.
Bu, polisin büyücülük yapmak ve ayin cinayetlerinde kullanılan geleneksel silahlara sahip olmakla suçlanan Idara ve diğer iki adamı tutuklaması için yeterli oldu.
Suçlamaları kabul etmeyen zanlılar daha sonra kefaletle serbest bırakıldı.
Polis, Waterloo'daki bu eve baskın düzenledi ve Idara da dahil olmak üzere içeridekileri tutukladı. Daha sonra bu kişilere büyüyle mücadele yasaları kapsamında suçlamalar yöneltildi.
Kambia polisinden Kanu hakkında haber alamayınca, iddiaları doğrudan kendisine sormak için aramaya çalıştım ama ulaşamadım.
Bazen yüksek profilli vakalarda bile ilerleme kaydedilemiyor.
İki yıl önce, Freetown'da kaybolan bir üniversite öğretim görevlisinin cesedi, polisin Waterloo'da bir otacının türbesi olduğunu söylediği yerde gömülü olarak bulundu.
Dava, Ağustos 2023'te Yüksek Mahkeme'ye sevk edildi ancak BBC'ye konuşan iki kaynak, şu ana dek davanın ilerlemediğini ve polis tarafından gözaltına alınanların kefaletle serbest bırakıldığını söyledi.
Ailem de adalet arayışında benzer engellerle karşı karşıya. Mayıs ayında, BBC soruşturmamız sırasında 28 yaşındaki kuzenim Fatmata Conteh, Makeni'de öldürüldü.
Kuaförlük yapan, iki çocuk annesi kadının cesedi, doğum gününden bir gün sonra yol kenarına atılmıştı.
BBC'ye konuşan bir bölge sakini, son haftalarda iki cesedin daha bulunduğunu söyledi.
Ön dişlerinden birkaçının eksik olması, bunun bir ayin cinayeti olduğuna inanmasına yol açtı.
Ailesi, arkadaşları ve meslektaşlarının camide düzenlenen büyük cenaze törenine katıldığı sırada bir yas tutan kişi, "O asla kimseye zarar vermeyen bir kadındı. Çok barışçıl ve çalışkandı" dedi.
Fatmata'nın neden öldürüldüğünü asla öğrenemeyebiliriz.
Ailesi, cenazesinin otopsi için Freetown'a nakledilmesi için para ödedi çünkü yetkililerin karşılayamayacağı bir şeydi bu.
Ancak otopsi kesin bir sonuca ulaşmadı ve henüz kimse tutuklanmadı.
