1 Haziran'da Ukrayna'ya ait 100'den fazla silahlı insansız hava aracı (SİHA) Rusya'nın içlerindeki hava üslerini vurdu ve nükleer silah taşıma kapasitesine sahip uzun menzilli bombardıman uçakları hedef alındı.
"Örümcek Ağı" adı verilen operasyonun kapsamı, Rusya'nın farklı bölgelerinden patlama haberleri gelmesiyle netleşti. Kuzeyde kutup dairesinin üzerindeki Murmansk'tan, doğuda da Ukrayna'dan 8 bin kilometre uzaklıktaki Amur bölgesine kadar...
Rusya Savunma Bakanlığı, ülkenin beş bölgesinde, Murmansk, İrkutsk, İvanovo, Ryazan ve Amur'a saldırılar olduğunu teyit etti.
Fakat sadece Murmansk ve İrkutsk'ta uçakların hasar aldığını, diğer bölgelerde saldırıların püskürtüldüğünü savundular.
Saldırıdan kısa süre sonra yayımlanan fotoğraflarda Ukrayna Güvenlik Servisi'nin (SBU) başı Vasil Maliuk, Rusya'nın bahsettiği yerlerin açıkça seçildiği hava üslerini gösteren uydu haritasına bakarken görülüyordu.
Operasyon
Maliuk, SİHA'ların kamyonların arkasına yerleştirilen ahşap kabinlerin içinde Rusya'ya kaçak yollardan sokulduğunu ve uzaktan açılabilen çatılarının altına saklandığını söyledi.
Görünüşe bakılırsa, kamyonların sürücüleri hava üslerinin yakınlarındaki noktalara ne taşıdıklarından haberdar değildi. Sonra da SİHA'lar hedeflere gönderildi.
İnternette dolaşan videolarda SİHA'lar kamyonlardan birinin üzerinden kalkarken görülüyor.
Rus devlet televizyonu Ria Novosti'ye konuşan bir kamyon şoförü kendisinin ve diğer sürücülerin kamyondan kalkan SİHA'ları taş atarak düşürmeye çalıştığını anlattı.
Güvenlik güçleriyle bağlantılarıyla tanınan Rus Telegram kanalı Baza'nın duyurduğu teyit edilmemiş bilgilere göre, SİHA'ların kalktığı kamyonların sürücüleri hep benzer bir hikaye anlattı. Bir iş insanı ahşap kabinlerin Rusya içindeki çeşitli noktalara taşınması için kendilerini tutmuştu.
Bazı sürücüler de telefonda kamyonu nereye park edeceklerine dair ek talimat aldıklarını ve park ettiklerinde kamyondan SİHA'lar yükselmeye başladığında donup kaldıklarını söyledi.
Operasyonu bizzat yöneten Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, 1 Haziran Pazar gecesi sosyal medyada yaptığı açıklamada 117 SİHA'nın kullanıldığı saldırıya hazırlığın "bir yıl, altı ay ve dokuz gün sürdüğünü" söyledi.
Zelenskiy ayrıca, hedef alınan yerlerden birinin Rus Güvenlik Servisi FSB'nin bürolarının hemen yanında olduğunu belirtti.
Rusya, saldırıyla ilgili bazı zanlıların tutuklandığını söyledi. Zelenskiy ise operasyonda yer alan herkesin "Rus topraklarından çıktığını ve şu anda güvende olduklarını" savundu.
İrkutsk bölgesindeki Ust-Kut kentinin yerel yöneticileri daha sonra sildikleri bir Telegram paylaşımında, Belaya hava üssüne saldırıyla bağlantılı Ukrayna doğumlu 37 yaşındaki bir kişinin arandığını duyurdu.
SİHA'lar
SBU'nun paylaştığı fotoğraflarda, bir depodaki ahşap kabinlerin içine özenle dizilmiş, siyah SİHA'lar görülüyor. Rus askeri blog yazarları deponun Çelyabinsk'te olduğunu belirledi.
İngiltere'de yaşayan SİHA uzmanı Dr. Steve Wright, Rus uçaklarını vurmakta kullanılan SİHA'ların görece yüksek miktarda patlayıcı taşıyan basit, dört pervaneli araçlar olduğunu söyledi.
Wright'a göre bu saldırıyı "çok sıra dışı" kılan da Rusya'ya sokulabilmeleri ve uzaktan yönetilebilmeleri.
Wright, bunun için uydu ya da internet üzerinden bir bağlantı kurulmuş olabileceğini belirtti.
Zelenskiy de kalkan 117 SİHA'nın her birini ayrı bir operatörün idare ettiğini anlattı.
Dr. Wright ayrıca SİHA'ların büyük ihtimalle küresel yer belirleme sistemi kullanarak uçtuğunu ve Rusların elektronik engelleme sistemlerinin SİHA'nın uzaktan elle idare edilmesiyle aşılmış olabileceğini ifade etti.
Kiev, SİHA'ların nereden temin edildiğini açıklamadı, fakat savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna SİHA üretiminde çok etkin hale geldi. Bu operasyonda kullanılan SİHA'ların Ukrayna'da imal edilmiş olması mümkün.
Hedefler
Zelenskiy video mesajında "Rusya'nın çok somut kayıpları var" dedi.
Ukrayna'ya göre 41 stratejik bombardıman uçağı vuruldu ve "en az" 13'ü yok edildi. Moskova ise bazı uçakların hasar gördüğünü söylemekle birlikte herhangi bir uçak kaybını teyit etmedi.
BBC'nin teyit ettiği videolarda, Murmansk'taki Olenegorsk hava üssü ve İrkutsk'taki Belaya hava üssünde hasarlı uçaklar görülüyor.
Saldırıda hedef alınan ve füze taşıyabilen stratejik bombardıman uçaklarının Tu-95, Tu-22 ve Tu-160'lar olduğu düşünülüyor. Bu uçakların tamiri zor olacak çünkü üretilmiyorlar ve yerlerine yenilerini koymak da imkansız.
Capella Space'in paylaştığı uydu fotoğraflarında, Belaya hava üssünde en az dört ağır hasarlı ya da yok edilmiş Rus uzun menzilli bombardıman uçağı görülüyor. Bu aynı zamanda Ukrayna SİHA'larının çektiği Tu-95 bombardıman uçaklarıyla da örtüşüyor.
SBU'nun başı Vasil Malyuk "Savaş kanunlarına ve geleneklerine göre, tam anlamıyla meşru hedeflere, askeri havaalanlarına ve huzurlu şehirlerimizi bombalayan uçaklara yöneldik" dedi.
Tu-95 bombardıman uçaklarının daha geçen hafta Ukrayna'da kapsamlı bir Kh-101 füzesi saldırısı düzenledikleri belirtiliyor. Her bombardıman uçağı sekiz güdümlü füze ve füzelerin her biri 400 kilo ağırlığında savaş başlığı taşıyabiliyor.
A-50 casus uçaklarının da hedef alındığı belirtiliyor. Bunlar, hem Rusya'nın Ukrayna füzelerine engel olabilmesi hem de kendi saldırılarını düzenleyebilmesi adına değerli uçaklar.
Rusya'nın kaç A-50 uçağı olduğu bilinmiyor ama Şubat 2024'ta askeri istihbarat başkanı Kirrilo Budanov sekiz uçak olduğunu söylemişti. Dolayısıya herhangi bir hasar ya da kayıp, Moskova'ya ağır bir darbe olabilir.
SBU, sosyal medyada Örümcek Ağı operasyonunun Rusya'ya 7 milyar dolara mal olduğunu iddia etti.
Rus devlet medyası saldırılar konusunda sessiz kalırken, haber programları bölgesel yetkililerin açıklamalarını aktarmakla yetindi. Pazartesi sabahı ise saldırıyla ilgili bütün bilgiler bültenlerden çıkmıştı.
