Dünya Kaynak: BBC 17.01.2025 11:19

İsrail kabinesi ateşkes oylamasını erteledi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 16 Ocak'ta yapılması planlanan Gazze'deki ateşkes anlaşmasına ilişkin kabine oylamasını erteledi. İsrail Başbakanı bu karara gerekçe olarak Hamas'ın anlaşmada son anda değişiklikler yapmak istemesini gösterdi.
İsrail kabinesi ateşkes oylamasını erteledi

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise ateşkesin planlandığı gibi 19 Ocak günü başlayacağından emin olduğunu söyledi.

Ateşkes müzakerelerine katılan İsrailli yetkililer anlaşmayı kabul etmiş olsalar da, yürürlüğe girebilmesi için anlaşmanın güvenlik kabinesi ve hükümet tarafından da onaylanması gerekiyor.

Hamas, anlaşmaya bağlı olduğunu ifade etti, ancak BBC'nin edindiği bilgilere göre, Hamas, anlaşma kapsamında serbest bırakılacak Filistinli mahkumlar listesine bazı üyelerini eklemeye çalıştı.

Gazze'deki sağlık yetkililerinin aktardığına göre, Çarşamba günü ateşkes için anlaşmaya varılmasının ardından İsrail'in Gazze'ye yönelik düzenlediği saldırılarda 80'den fazla kişi hayatını kaybetti.

Netanyahu, Perşembe sabahı yapılması planlanan kabine toplantısından birkaç saat önce Hamas'ı "son dakika tavizleri koparmaya" çalışmakla suçladı.

Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada, Hamas "anlaşmanın tüm unsurlarını" kabul edene kadar kabinenin toplanmayacağı belirtildi.

Blinken böylesine "zorlu" bir durumda böyle bir gecikmenin beklenebileceğini söyledi.

Dışişleri Bakanlığı'nın günlük basın brifinginde konuşan Blinken, "Bu kadar gergin geçen bir süreçte, bir müzakerede yarım kalmış işlerin olması çok da sürpriz değil. Konuştuğumuz gibi bu yarım kalmış işi tamamlıyoruz."

Blinken, ABD'nin anlaşmanın planlandığı gibi Pazar günü yürürlüğe gireceğinden ve ateşkesin devam edeceğinden "emin" olduğunu dile getirdi.

İsrail medyası, kabinenin 17 Ocak'ta toplanarak anlaşmayı onaylamasının beklendiğini ve resmi olarak teyit edilmemiş olsa da iddia edilen sorunun çözüldüğünü bildirdi.

İsrail hükümetinin aşırı sağcı koalisyon ortağı: 'Anlaşma onaylanırsa istifa edeceğiz'

İsrailli bakanların çoğunluğunun anlaşmayı desteklemesi bekleniyor. Ancak 16 Ocak'ta konuşan Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, anlaşmanın onaylanması halinde sağcı partisinin Netanyahu hükümetinden ayrılacağını söyledi.

Ben-Gvir düzenlediği basın toplantısında, "Şekillenmekte olan anlaşma pervasız bir anlaşmadır" dedi ve anlaşmanın "savaşın kazanımlarını sileceğini" savundu.

Bununla birlikte, partisi Otzma Yehudit'in (Yahudi Gücü) anlaşmanın onaylanması halinde hükümeti devirmeye çalışmayacağını söyledi.

Ben-Gvir, hükümetteki diğer aşırı sağcı parti olan Dindar Siyonist Parti'nin lideri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'i de istifada kendisine katılmaya çağırdı.

Dindar Siyonist Parti'nin İsrail parlamentosundaki lideri Ohad Tal, BBC Radyo 4'e yaptığı açıklamada anlaşma nedeniyle Netanyahu hükümetinden ayrılıp ayrılmamayı "tartıştıklarını" söyledi.

Hamas anlaşmaya bağlı olduğunu duyurdu

Hamas'tan üst düzey bir yetkili BBC'ye yaptığı açıklamada örgütün arabulucular tarafından açıklanan anlaşmaya bağlı olduğunu söyledi.

Yetkili, Hamas heyetinin başkanı Halil El Hayya'nın Katar ve Mısır'a anlaşmanın tüm şartlarını onayladığını resmen bildirdiğini söyledi.

İstanbul'da bulunan BBC Gazze muhabiri Rushdi Abualouf'un edindiği bilgilere göre Hamas'ın anlaşma kapsamında serbest bırakılacak mahkumlar listesine bir ya da iki sembolik üyesinin ismini eklemeye çalışıyor.

Abualouf, Hamas'ın anlaşmaya son dakikada bazı isimler eklemeye çalışmasının, "zafer kazanıldı" görüntüsü vermek amacıyla olduğunu değerlendiriyor.

Anlaşmanın altı haftalık ilk aşamasında Hamas'ın elinde aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da bulunduğu 33 İsrailli rehine, İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumlarla takas edilecek.

İsrail birlikleri de Gazze'nin yoğun nüfuslu bölgelerinden ayrılarak doğuya doğru çekilecek.

Yerlerinden edilen Filistinliler evlerine dönmeye başlayabilecek ve her gün yüzlerce yardım kamyonunun bölgeye girişine izin verilecek.

Kalan rehinelerin serbest bırakılması, İsrail askerlerinin tamamen çekilmesi ve "sürdürülebilir sükunete" geri dönülmesini öngören ikinci aşama için müzakereler 16. günde başlayacak.

Üçüncü ve son aşama ise kalan rehinelerin cesetlerinin iadesini ve Gazze'nin yeniden inşasını içerecek. Yeniden inşa süreci yıllar sürebilir.

İsrail hava saldırılarına devam etti

ates-1

Ateşkesin ardından, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye bölgesinde saldırılar devam etti.

İsrail, anlaşmanın açıklanmasının ardından da Gazze'ye yönelik hava saldırılarına devam etti.

İsrail ordusu ve İsrail Güvenlik Ajansı tarafından yapılan açıklamada, anlaşmanın duyurulmasından bu yana Gazze'de 50 hedefe saldırı düzenlendiği belirtildi.

Müzakerelere aracılık eden Katar Başbakanı Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, ateşkes anlaşmasının başlamasından önce taraflara "sükunet" çağrısında bulundu.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e yönelik düzenlediği saldırıda 1200 kişi öldü, 251 kişi de rehin alındı. Bunun üzerine İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda ise 46 bin 778 kişi öldü.

İsrail saldırıları nedeniyle büyük bir yıkıma uğrayan Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunluğu da yerinden edilmiş durumda. Gazze'de ciddi gıda, yakıt, ilaç ve barınak sıkıntısı yaşanıyor.

İsrail, 34'ünün öldüğü tahmin edilen 94 rehinenin hala Hamas tarafından tutulduğunu açıkladı. 7 Ekim öncesinde kaçırılan dört İsraillinin de ikisi öldü.

ates-2

'Batılı diplomatlar savaşın yeniden başlayabileceğinden endişe ediyor'

Ateşkes önemli bir başarı. Çok gecikmiş bir adım.

Anlaşmanın çeşitli biçimleri geçen yılın Mayıs ayından beri masadaydı. Hamas da İsrail de yaşanan gecikmelerden dolayı birbirlerini suçladı.

İsrail'in, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te çoğu İsrailli sivil olmak üzere yaklaşık bin 200 kişinin ölümüne neden olan saldırılarına verdiği karşılık Gazze'de büyük bir yıkıma neden oldu. İki milyonu aşkın nüfusa sahip Gazze'de insanların büyük bir kısmı yerlerinden edildi.

Gazze'deki sağlık yetkililerine göre, İsrail saldırılarında yaklaşık 50 bin kişi hayatını kaybetti.

Lancet tıp dergisinde yakın zamanda yayımlanan bir çalışma, gerçek sayının bunun çok üstünde olabileceğini savunuyor.

İlk büyük zorluk ateşkesin devam etmesini sağlamak. Batılı üst düzey diplomatlar 42 günlük ilk aşamanın ardından savaşın yeniden başlayabileceğinden endişe ediyor.

Gazze'deki savaşın Orta Doğu genelinde çok büyük sonuçları oldu.

Korkulduğu üzere bölgede genel bir savaş çıkmadı. Biden yönetimi bunda payı olduğunu belirtiyor. Ancak jeostratejik karışıklığa yol açtı.

Hamas hala savaşabilecek durumda. Ama artık eskisi gibi değil.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve İsrail'in eski savunma bakanının savaş suçu işlemekle suçladı.

Güney Afrika tarafından açılan ve İsrail'i soykırımla suçlayan bir dava ise Uluslararası Adalet Divanı'nda sürüyor.

Lübnan'da Hizbullah savaşa müdahil oldu. Ancak İsrail saldırılarıyla hezimete uğradı.

Bu, Suriye'de Esad rejiminin çökmesine yol açan faktörlerden birisi oldu.

İran ve İsrail arasındaki karşılıklı saldırılar İran'ı zayıflattı. Tahran'ın Direniş Ekseni olarak adlandırdığı ittifaka darbe vuruldu.

Yemen'de Husiler Avrupa ile Asya arasında Kızıldeniz'den geçen deniz taşımacılığının büyük bir kısmını durdurdu. Gazze'deki olası ateşkesle birlikte saldırıları durduracakları yönündeki vaatlerini tutup tutmayacaklarını zaman gösterecek.

İsrail ile Filistinliler arasında uzun süredir devam eden çatışma ise hiç olmadığı kadar sert.

Ateşkes ölümleri durdurabilir, İsrailli rehineleri ve Filistinli tutuklu ve mahkumları ailelerine kavuşturabilir.

Ancak bir asırdan daha uzun süren bir çatışmayı sona erdirmez.