Ülkede her 10 yılda bir yapılması gereken nüfus sayımı, ABD'nin Irak'ı işgal ettiği 2003 yılından sonra yaşanan şiddet olaylarından dolayı düzenlenemedi.
Ülkede bugün ve yarın olmak üzere iki gün sürecek genel nüfus sayımı için 2 gün sokağa çıkmaya yasağı uygulanacak.
Nüfus sayımının, bütçe, kalkınma projeleri, meclis ve vilayet meclisi sandalyeleri gibi birçok konuyu etkilemesi bekleniyor.
Elektronik ortamda gerçekleştirilecek sayımda, etnik ve mezhebi sorular yer almayacak.
- Nüfus sayımı IKBY illerini de kapsıyor
Irak nüfusunun yaklaşık 44 milyon, IKBY’nin ise 6 milyon civarı olduğu tahmin ediliyor. Tüm ülkede yapılan en son nüfus sayımı Saddam Hüseyin rejimi döneminde 1987 yılında gerçekleştirildi.
Ülkede 1997 yılında gerçekleştirilen ve IKBY’nin 3 ilini kapsamayan nüfus sayımında ise nüfusun etnik ve dini özelliklerini ortaya çıkaran sorular yer aldı.
Irak hükümeti, farklı bileşenlerden oluşan toplum içinde ayrışmaya sebebiyet verebileceği için nüfus sayımında etnik köken ve mezhep ile ilgili sorulara yer vermeme kararı aldı.
- Yaklaşık 120 bin kişi sayımda görev alacak
Irak Planlama Bakanlığına göre, 20-21 Kasım tarihlerinde yapılacak nüfus sayımı süresince güvenlik ve sağlık görevlilerinin yanı sıra gazeteciler ve Irak vatandaşı olmayanlar hariç sokağa çıkma yasağı uygulanacak.
Nüfus sayımı günlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı uçuşları aksatmayacak ve havalimanlarında uçuşlar devam edecek.
Elektronik ortamda gerçekleştirilecek nüfus sayımında elektronik tabletler kullanılacak. Sayımda gerekli eğitimin verildiği yaklaşık 120 bin kişi sahada çalışacak.
- Etnik ve mezhebi sorular yer almayacak
Nüfus sayımında vatandaşlara çeşitli alanlarda yaklaşık 70 soru sorulacak. Etnik ve dini aidiyetle ilgili soruların yer aldığı geçmiş nüfus sayımlarının aksine yeni sayımda dini aidiyetle ilgili sadece Müslüman veya Hristiyan seçeneğinin olduğu tek bir soru yer alacak.
Sağlık, eğitim, meslek ve hizmet durumuyla ilgili soruların yanı sıra vatandaşlara, oturdukları evlerin mülk mü yoksa kira mı olduğu gibi çeşitli sorular da yöneltilecek.
Irak Planlama Bakanlığının, resmi olmayan sonuçlarının sayım işleri bittikten sonra açıklaması bekleniyor.
Nüfus sayımının, bütçe, kalkınma projeleri, meclis ve vilayet meclisi sandalyeleri gibi birçok konuya etkisinin olacağı belirtiliyor.
- Türkmenler, Irak nüfus sayımı başlamadan ihlaller yaşandığını duyurdu
Irak Türkmen Cephesi (ITC), dün yaptığı açıklamada, genel nüfus sayımı başlamadan ihlallerin yaşandığını paylaşarak, nüfus sayımı arifesinde Erbil ve Süleymaniye şehirlerinden Kerkük'e yüzlerce ailenin getirildiğini vurguladı.
Gelen ailelerin Kerküklü olmadıklarının tespit edildiğine dikkati çekilen açıklamada, bu adımın Kerkük'ün gerçek kimliğini ve demografisinin değiştirilmesine yönelik olduğunun altı çizildi.
ITC Kerkük Milletvekili Erşat Salihi de nüfus sayımı öncesi PKK terör örgütü kontrolündeki Mahmur Kampı'ndan kişilerin, Kerkük şehrine yerleştirildiğini söyledi.
Söz konusu nüfus sayımının Türkmenlerin Irak'taki varlığı açısından önemli olduğunu ifade eden Salihi, sayımın Kerkük'te 140. maddenin baz alınarak yapılmasını kabul etmediklerini ve bunu Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'ye de ilettiklerini kaydetti.
- Tartışmalı 140. madde
Irak Anayasasında Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan 140. madde, üç aşamadan oluşuyor.
Buna göre, önce Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde (Diyala, Musul ve Salahaddin), Saddam Hüseyin dönemi ve 2003 sonrası yaşanan demografik değişiklik durumu normalleştirilecek, ardından nüfus sayımı yapılacak ve daha sonra bu bölgelerin merkezi yönetime mi yoksa Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) mi bağlanmasına karar verilmesi için referanduma gidilecek. Anayasaya göre tüm bunların Aralık 2007'e kadar gerçekleştirilmesi gerekiyordu.
O dönem Kerküklü Türkmen, Kürt ve Arap siyasi temsilcilerden oluşturulan komisyon hiçbir sonuca ulaşamamış ve söz konusu madde 2007 yıl sonunda yürürlükten kalkmıştı.
Kürt siyasi liderler, özellikle Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi için 140. maddenin uygulanması gerektiğini savunurken, Kerküklü Türkmen ve Araplar ise maddenin 2007 sonunda hukuken sona erdiğini dile getiriyordu.
Türkmen ve Araplar, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) gibi siyasi partilerin, Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere ülkenin kuzey kentlerinden bu bölgelerin demografik yapısını değiştirecek ölçüde nüfus kaydırdığını savunuyor.
Irak Federal Mahkemesi, Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan anayasanın 140. maddesinin yürürlükte kalmasına karar vermişti.
