Afrika ülkesi Gabon'da ordu yönetime el koyarak, 64 yaşındaki Cumhurbaşkanı Ali Bongo'nun ev hapsine alındığını duyurdu.
Askeri darbe, muhalefetin yoğun hile iddialarına rağmen ülkedeki seçimlerin Bongo lehine sonuçlandığının açıklanmasından kısa süre gerçekleşti.
Cunta yönetimi ülkedeki kurumların askıya alındığını, seçim sonuçlarının iptal edildiğini ve tüm sınırların kapatıldığını açıkladı.
Ali Bongo, ülkeyi 41 yıl boyunca yöneten babası Omar Bongo Ondimba'nın ölümünün ardından 2009'da göreve gelmişti.
Mali, Burkina Faso, Gine ve Nijer'in ardından Gabon, Afrika'da son yıllarda askeri darbe gerçekleşen son Fransız sömürgesi ülke oldu.
Ordu yönetime neden el koydu?
Darbeyi gerçekleştiren askeri yönetim, Bongo'nun oyların neredeyse üçte ikisini aldığını öne süren resmi seçim sonuçlarını kabul etmedi.
Muhalefet salı günü Albert Ondo Ossa'nın seçimleri kazandığını iddia etmiş ve seçimlerde yaygın şekilde hile yapıldığını öne sürmüştü.
Askeri cuntadan yapılan açıklamada, seçimlerin şeffaflık ve güvenilirlik koşullarını karşılamadığı ve ordunun "bu rejime bir nokta koyarak barışı korumaya karar verdiği" belirtildi.
Darbenin ardından konutundan bir video paylaşan Cumhurbaşkanı Ali Bongo ise, ailesinin nerede olduğunu bilmediğini söyledi ve destekçilerine "ses çıkarma" çağrısı yaptı.
Ali Bongo kimdir?
2009'dan bu yana Gabon'u yöneten Ali Bongo renkli bir karakter.
Mason locasının önde gelen isimlerinden biri olarka kabul edilen ve sıkı bir futbol izleyici olan Bongo, 1970'lerde bir funk müzik albümü de yapmıştı.
1959'da Alain Bernard Bongo ismiyle doğan Gabon lideri, babası ülke yönetimine geldiğinde henüz ilkokuldaydı.
Bongo, 1973'te babasıyla birlikte Müslüman olmaya karar verince Alain olan ismi de Ali'ye dönüştü.
Babası tarafından yıllar boyunca iktidara hazırlanan Bongo, cumhurbaşkanı olmadan önce savunma ve dışişleri bakanı olarak da görev yapmıştı.
2018'de felç geçiren Bongo bir yıla yakın bir süre boyunca görevinden uzaklaşmış ve görevi bırakma çağrıyla karşı karşıya kalmıştı.
Çağrıları reddeden Bongo, askeri darbenin kapılarını açan seçimler için yeniden adaylığını açıklamıştı.
Darbeye liderlik eden Brice Oligui Nguema kimdir?
Gabon'da seçim sonuçlarının resmen açıklanmasının ardından yönetime el koyan cunta yönetimine Brice Oligui Nguema liderlik ettiği iddia ediliyor.
Yerel medyada yer alan haberlere göre Ngeuma, ülkenin en güçlü güvenlik birimi olan Gabon Cumhuriyet Muhafızları'nın komutanlığını yapıyordu.
Bir subayın oğlu olan Nguema çocuk yaştan itibaren ordu içinde yer almış, askeri yetenekleri fark edilince de Cumhuriyet Muhafızları'na dahil edilmişti.
2009'da Ali Bongo'nun göreve gelmesinin ardından Fas ve Senegal'deki diplomatik misyonlara gönderilen Ngeuma, 2018'de Gabon'a döndü, 2019'daysa Cumhuriyet Muhafızları'nın komutanı oldu.
Doğrudan cumhurbaşkanlığına bağlı bir birim olan Cumhuriyet Muhafızları, devlet başkanını korumakla ve iç güvenlik servislerinin operasyonlarına destek vermekle yükümlü.
Yerel medyada yer alan haberlere göre Ngeume içinde "Cumhurbaşkanımı onur ve sadakatle korurum" sözleri geçen bir de şarkı bestelemiş.
Ancak Ngeuma'yla Ali Bongo'nun ilişkisi bununla da sınırlı değil.
Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi'nin (OCCRP) 2020'de hazırladığı bir rapora göre Bongo ailesinin yurtdışındaki varlıklarını yöneten isim olan Ngeuma da zamanla bir milyonere dönüşmüş.
Rapor ayrıca Ngeuma'nın Ali Bongo'nun kuzeni olduğunu da öne sürüyor.
Gabon dünya için ne ifade ediyor?
Afrika'nın batı kıyılarında yer alan Gabon, zengin petrol ve kakao kaynaklarıyla biliniyor ancak nüfusunun en az üçte birlik bölümü yoksulluk içinde yaşıyor.
Yüzölçümünün yüzde 90'ı sık ormanlarla kaplı olan Afrika ülkesi 2,4 milyon kişiye ev sahipliği yapıyor.
1960'a kadar Fransa sömürgesi olan ülke o tarihten bu yana sadece üç cumhurbaşkanı tarafjndan yönetildi.
Omar Bongo döneminde Fransa'yla çok yakın ilişkilere sahip olan ülke, Fransız şirketlerine tanınan ayrıcalıklar karşılığında Fransız hükümetinden siyasi ve askeri destek alıyordu.
Ancak 2009'da Ali Bongo'nun kazandığı tartışmalı seçimlerin ardından Paris'le ilişkiler bozuldu ve Fransız yetkililer Bongo ailesinin varlıklarına ilişkin uzun süren bir yolsuzluk soruşturması yürüttü.
Ali Bongo yönetimindeki Gabon, yağmur ormanlarını koruyarak karbon emisyonu seviyesini düşürmesi sebebiyle 2019'da BM'den teşvik ödemesi alan ilk Afrika ülkesi olmuştu.
