Kültür & Sanat 23.12.2025 17:14

"Fındıkkıran" balesi yeniden sahnede

İstanbul Devlet Opera ve Balesi, Rus besteci P. İ. Çaykovski'nin 1891 yılında bestelediği son eseri olan ve her yılbaşı döneminin vazgeçilmez klasiği haline gelen Fındıkkıran balesini yeniden sanatseverlerle buluşturuyor.

Küçük Alman kız Clara Stahlbaum’un, yeni yıl hediyesi olarak aldığı fındıkkıran oyuncağıyla kurduğu düşler dünyasını konu alan bu büyülü masal, izleyicileri rüyalarla gerçeğin iç içe geçtiği bir yolculuğa çıkarıyor.

Büyü-masal atmosferiyle her yaştan izleyiciyi etkileyen Fındıkkıran, Aralık, Ocak ve Şubat aylarında 12 temsil ile Atatürk Kültür Merkezi – Türk Telekom Opera Salonu’nda sahnelenecek.

Eserin edebi kaynağı, Alman yazar E. T. A. Hoffmann’ın, farklı ülkelerdeki halk anlatılarından esinlenerek 1816 yılında kaleme aldığı “Fındıkkıran ve Fareler Kralı” adlı öyküdür. Bu karanlık ve gizemli anlatı, ünlü Fransız yazar Alexandre Dumas (père) tarafından kasvetli unsurları yumuşatılarak daha masalsı bir dile dönüştürülmüş; uyarlama ve çeviri biçiminde 1844 yılında yayımlanmıştır. Dumas’nın bu yorumu, bugün sahnelerde izlediğimiz Fındıkkıran balesinin temel anlatısını oluşturmuştur.

1890’lı yıllarda St. Petersburg'daki Krallık Tiyatroları'nın yönetmeni olan Ivan Vsevolozhsky, Dumas'nın Fındıkkıran öyküsünün iyi bir bale eseri olabileceğini düşünmüş ve Çaykovski’den bu konu üzerine bir bale bestelemesini istemiştir. Çaykovski’nin, Krallık Tiyatrosu’nun bale yönetmeni Fransız asıllı ünlü koreograf Marius Petipa’nın hazırladığı detaylı libretto üzerine bestelediği Fındıkkıran balesinin dünya prömiyeri 18 Aralık 1892'de yapılmış ancak eser, beklenen ilgiyi görememiş ve eleştirmenler tarafından başarısız bulunmuştur.

Her ne kadar ilk gösterimi başarısızlıkla sonuçlansa da, yıllar içinde koreografların esere kazandırdığı yeni bakış açıları, Fındıkkıran’ı unutulmaya yüz tutmuş bir yapıttan ölümsüz bir klasiğe dönüştürmüştür.

Bugün Fındıkkıran, özellikle yeni yıl döneminin evrensel bir klasiği olarak dünyanın dört bir yanındaki bale topluluklarının değişmez repertuvarında yer almakta; sahnelendiği her sezonda izleyiciden yoğun ilgi görerek kapalı gişe oynanmaktadır.

İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin sahneleyeceği Fındıkkıran balesinin koreografisi Mehmet Balkan’ a ( M.Petipa – L.Ivanov’ dan sonra) ait. İki perdelik eseri Lale Balkan sahneye koyuyor.

Fındıkkıran Balesi; 25, 29, 30 Aralık 2025 / 14, 15, 22, 24, 28, 29 Ocak 2026 ve 12, 14, 19 Şubat 2026 tarihlerinde bale severlerle buluşmaya devam edecek.

Reji ve Koreografi: Mehmet Balkan

Orkestra Şefi: İbrahim Yazıcı / Zdravko Lazarov

Sahneye Koyan: Lale Balkan

Dekor: Tayfun Çebi

Kostüm: Sevtaç Demirer

Işık: Taner Aydın

Video Prodüksiyon: Ahmet Şeren

Şeker Perisi / Clara: Büşra Ay - Berfu Elmas - Ayça Anil- Gizem Atik Tuncay- Berin Günay

Prens / Clara’nın Erkek Arkadaşı: Batur Büklü- Mustafa Özmen- Y. Berkay Günay

Çiçek Valsi Prens: Y. Berkay Günay - Oliver Spence - Matthew Solovieff - Serkan Öztürk

İyilik Perisi: Berin Günay - Gizem A. Tuncay - Melike Manav - Elifsu Pamukçu

Drosellmayer: M. Nuri Arkan – Matthew Solovieff