17 Ocak'ta imzalanan 47 maddelik Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması ile Rusya ve İran güvenlik konusuna yoğun bir şekilde odaklanırken taraflar genel olarak 'karşılıklı çıkarların söz konusu olduğu tüm alanlarda ilişkileri derinleştirmeye ve genişletmeye çalışmak, güvenlik ve savunma alanlarında işbirliğini güçlendirmek, bölgesel ve küresel düzeydeki faaliyetlerin yakın koordinasyonunu sağlamak' konusunda mutabık kaldı.
'Tek kutupluluğun ve hegemonyanın reddi'
Anlaşma, tarafların ulusal ve güvenlik çıkarlarına 'karşılıklı saygı', dünya meselelerinde çok taraflılığa destek ve 'tek kutupluluğun ve hegemonyanın reddi' gibi ABD politikasına ve Washington'un sözde 'kurallara dayalı uluslararası düzenine' açık bir 'selam' niteliğinde kapsayıcı bir taahhüt içeriyor.
Anlaşmaya göre, 'taraflardan biri saldırıya maruz kalırsa, diğeri saldırgana saldırganlığın devamına katkıda bulunacak herhangi bir askeri ya da başka bir yardım sağlamayacak' ve çatışmayı BM Şartı temelinde diplomasi yoluyla çözmeye çalışacak.
Ayrıca taraflar birbirlerinin topraklarının ayrılıkçıları desteklemek için kullanılmasına ya da birbirlerine karşı başka herhangi bir düşmanca eylemde bulunulmasına izin vermeyeceklerini taahhüt etti.
Tüm bunlara ek olarak anlaşma iki ülkenin istihbarat ve güvenlik servislerine bilgi, deneyim ve uzmanlık paylaşımını artırmaları için yeşil ışık yakarken ordularına da ortak tatbikatları arttırma, 'ikili ve bölgesel nitelikteki ortak askeri ve güvenlik tehditlerine' karşı istişare ve işbirliği yapma hakkı ve fırsatı tanınıyor.
Bölgenin 'Üçüncü Devletlerin' Müdahalelerine Karşı Korunması
Terörizm, suç, yasadışı göç, kitle imha silahlarının yayılması ve diğer bir dizi tehlikeye karşı işbirliğinin yanı sıra yeni anlaşma ile taraflar Hazar, Orta Asya, Kafkasya ve Ortadoğu bölgelerinde barış ve güvenliğin sağlanmasına yönelik tedbirler ve 'üçüncü devletlerin bu bölgelere müdahalesini ve buralardaki istikrarsızlaştırıcı varlığını önlemek için' işbirliğine ilişkin ayrı bir madde içeriyor.
Anlaşmanın 14'üncü Maddesi Şanghay İşbirliği Örgütü aracılığıyla güvenlik, siyasi, ekonomik, kültürel ve insani işbirliğinin güçlendirilmesi ve İran ile Avrasya Ekonomik Birliği arasındaki bağların genişletilmesi ihtiyacını vurguluyor.
Ekonomik Cephe: Yaptırımlar, bilim ve uzay alanlarında işbirliği
Anlaşmanın ekonomiyle ilgili kısmı, ekonomik ve yatırım işbirliğinin geliştirilmesi için Rusya ve İran'ın bölgeleri arasında yeni 'doğrudan bağlantılar' kurulmasını teşvik ediyor.
Daha da önemlisi anlaşma ile taraflar 'tek taraflı zorlayıcı tedbirlerin' kullanılmasını reddetmeyi ve 'riskleri azaltmak, bu tür tedbirlerin karşılıklı ekonomik ilişkiler üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerini ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için pratik çabalar' göstermeyi taahhüt ediyor.
Anlaşma ile ayrıca 'üçüncü ülkelerden bağımsız modern ödeme altyapısının oluşturulması, ulusal para birimlerinde iki taraflı hesaplaşmaya geçilmesi, bankalar arası doğrudan işbirliğinin güçlendirilmesi ve ulusal finansal ürünlerin dağıtılması' ve basitleştirilmiş bir gümrük rejiminin oluşturulması çağrısında bulunuyor.
Taraflar anlaşma ile altın ve elmas madenciliği ile işlenmesi, Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru üzerindeki çalışmalar ve bilimsel ve teknik katılım ve deneyim alışverişi, kaynak tedariki ve takası, yatırım ve OPEC+ ile diğer uluslararası forumlar aracılığıyla işbirliği dahil olmak üzere petrol ve gaz sektöründe de işbirliğine hususi ehemmiyet verdiklerini beyan etti.
Anlaşmanın 23'üncü maddesi ile yeni nükleer enerji tesislerinin inşası da dâhil olmak üzere nükleer enerjinin barışçıl kullanımında 'uzun vadeli ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkilerin' geliştirilmesinin teşvik edilmesi çağrısında bulunuldu.
Anlaşmada sağlık, eğitim, bilim, kültür, medya, yayıncılık, turizm ve spor dahil olmak üzere geniş bir yelpazede işbirliğinin artırılmasına yönelik fırsatların yanı sıra 'barışçıl amaçlarla uzay araştırmaları ve keşifleri alanında etkileşim, görüş alışverişi ve deneyimlerin' genişletilmesi hususları da yer aldı.
