Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de 14 Ocak'ta düzenlenen zirvede, NATO'nun Baltık Denizi'nde özel bir operasyonla ucu açık süreyle bayrak göstereceği açıklandı.
Sabotajların engellenmesi için deniz ve hava unsurlarının devrede olacağı operasyona "Baltık Nöbeti" ismi verildi.
Zirveye Finlandiya, İsveç, Danimarka, Almanya, Polonya, Letonya, Estonya, Litvanya liderleri ile NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve Avrupa Birliği Komisyonu Başkan Yardımcısı Henna Virkkunen katıldı.
Liderler yaşanan sabotajların sorumlusu olarak Rusya'yı işaret ederken "Rus gölge filosunun" Baltık Denizi bölgesinde ve küresel çapta deniz ve çevre güvenliğine yönelik özel bir tehdit oluşturduğuna vurgu yaptı.
"Gölge filo" ifadesi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonucu ambargo altında olan Rus ham petrol ve petrol ürünlerini taşıyan gemileri tanımlamak için kullanılıyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz zirvenin ardından yaptığı açıklamalarda, NATO ülkelerinin bölgedeki Rus "gölge filosuna" karşı adım atmayı sürdüreceğini söyledi, mevcut yaptırımlara yenilerinin eklenebileceğinin sinyalini verdi.
Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'ya karşı başlattığı savaştan bu yana Baltık Denizi'ndeki elektrik ve iletişim kabloları ile doğalgaz boru hatları hedef haline geldi.
Kasım ayındaki son vakanın ardından Rusya kabloları kestiği iddialarını reddetmişti
Eyleme geçme hakkı olacak
Operasyonda fırkateynler, devriye uçakları ve insansız deniz araçları görev yapacak.
NATO'nun en yeni üyesi İsveç'in Başbakanı Ulf Kristersson geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, ülkesinin Baltık Denizi'nde kullanılmak üzere üç savaş gemisini NATO komutasına vereceğini duyurmuştu.
Alman donanmasından da Baltık Nöbeti'ne katkı sağlanacak.
Bölgede yaklaşık on NATO savaş gemisinin görev yapacağı Finlandiya medyasında yer aldı.
Operasyon sadece kritik altyapının korunmasına katkı sağlamakla kalmayacak.
Zirveye Finlandiya, İsveç, Danimarka, Almanya, Polonya, Letonya, Estonya, Litvanya liderleri ile NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve Avrupa Birliği Komisyonu Başkan Yardımcısı Henna Virkkunen katıldı.
Baltık Nöbeti'ne bağlı unsurlar, güvenlik tehdidi oluşturduğundan şüphelendikleri deniz unsurlarına karşı eyleme geçme hakkına da sahip olacak.
Rutte, "Gemi kaptanları altyapımıza yönelik potansiyel tehditlerin, olası gemiye çıkma, el koyma ve tutuklama gibi sonuçları olacağını anlamalıdır" diye konuştu.
Tam kontrol mümkün mü?
Baltık Denizi'nde her gün yaklaşık iki bin gemi seyrediyor.
Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkcevis, "Kabul edelim ki yüzde 100 koruma sağlayamayız ancak cesur bir sinyal gönderirsek bu tür olayların azalacağını ve hatta duracağını düşünüyorum" dedi.
Altyapının korunmasının son derece önemli olduğunu belirten Rutte ise şunları söyledi:
"Bu sadece enerji kabloları ya da boru hatları gibi enerji tedariki için hayati önem taşımıyor. İnternet trafiğinin yüzde 95'inden fazlası denizaltı kabloları aracılığıyla güvence altına alınmaktadır. 1.3 milyon kilometre uzunluğundaki kablolar her gün tahmini 10 trilyon dolar değerinde finansal işlemi garanti altına almaktadır."
NATO Komutanı: 'Caydırıcılık sağlayacak'
Operasyon, NATO'nun tüm operasyonlarının planlanması ve icrasından sorumlu olan Müttefik Harekât Komutanlığı (ACO) yetkisinde olacak.
Brunssum Müttefik Ortak Kuvvet Komutanlığı (JFCBS), ACO için Baltık Nöbeti'ne liderlik edecek ve Müttefik Deniz Komutanlığı'nın (MARCOM) deniz alanında merkezi bir rol oynamasıyla çok alanlı faaliyetlerini senkronize edecek.
NATO'nun en üst düzey askeri yetkilisi olan Avrupa Müttefik Kuvvetler Yüksek Komutanı (SACEUR) General Christopher G. Cavoli, Baltık Nöbeti'nin caydırıcılık sağlayacağının ve istikrarsızlaştırıcı eylemlere karşı koyacağının altını çizdi.
Cavoli, "Bu, İttifak'ın bu tür istikrarsızlaştırmalara hızla yanıt verme yeteneğinin göstergesi ve her türlü meydan okuma karşısında birliğimizin gücünü gösteriyor" dedi.
Ortak bildiride 'kararlı karşılık' vurgusu
Zirve sonrasında yapılan ortak açıklamada, her türlü sabotaj girişimini caydırmaya, tespit etmeye ve karşı koymaya kararlı olunduğu belirtildi.
Açıklamada, "Altyapımıza yönelik her türlü saldırıya sağlam ve kararlı bir karşılık verilecektir" denildi.
Ortak bildiride imzası bulunan ülkeler, kritik deniz altı altyapısını korumak ve dayanıklılığı artırmak için bireysel ve toplu olarak hareket etmeye hazır olduklarını beyan ettiler.
İlgili ülkeler, "Deniz altı altyapısına zarar verenlere karşı hesap verebilirlik ve daha sıkı yaptırımlar için, zararın tazmini de dahil olmak üzere, adımlar atacakları" mesajını verdiler.
Sabotajlar arttı
Özellikle Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'ya karşı başlattığı savaştan bu yana Baltık Denizi'ndeki elektrik ve iletişim kabloları ile doğalgaz boru hatları hedef haline geldi.
Son iki ayda Litvanya-İsveç ve Almanya-Finlandiya arasındaki kablolara sabotaj yapıldı.
Son olarak da Finlandiya ile Estonya arasındaki Estlink 2 elektrik kablosu ve dört iletişim kablosu zarar gördü.
Finlandiya polisi olaya neden olduğundan şüphelenilen, Rus petrolü taşıyan Cook Adaları bandıralı Eagle S adlı bir tankeri incelemelerde bulunmak üzere limana çekti.
